از مباحث مطرح در حوزه اخلاق می‌توان دریافت که اهمیت آموزه‌‌‌‌‌های اخلاقیدربکاربستنآنهاست به عبارت دیگر اخلاق تا وقتی که در سطح سخن و نظر باقی می‌ماند نباید از آن انتظار تأثیرات فردی یا اجتماعی داشت بلکه در عرصه عمل است کهتوقعمی‌رودآثاربکارگیریهرنظریهاخلاقیونتایجآنملاحظه شود و از همین منظر است که موضوع اخلاق هنجاری و اخلاق کاربردی و به تبع آن اخلاق حرفه‌ای مطرح می‌شود.

ازاینمنظرمیاناخلاقکاربردی و اخلاق هنجاری رابطه برقرار و اخلاقکاربردی شاخه‌ای ازاخلاقهنجاری تلقی می‌شود با این توضیح کهاخـلاقهنجـاریپایه‌ای تریناحکاماخلاقوعامترینمعیارهایخوبوبدودرستونادرستآنراارائه می‌کند واخلاقکاربردی به بحث درباره هنجارهـای اخلاقـی در مـوارد خـاص و کاربردیمی‌پردازد.^۶۰

از جمله رویکرد‌‌‌‌های کاربردی به اخلاق می‌توان به اخلاق حرفه‌ای اشاره کرد، اخلاق حرفه‌ای نوعی از اخلاق کاربردی است کهمباحثاخلاقیدرحرفه‌‌‌‌‌های مختلف را مورد مطالعه قرار می‌دهد و تلاش می‌کند تا مسئولیت‌‌‌‌های اخلاقی هر حرفهوراههایحلمسائلآنرابیانکند.

امروزهاخلاقحرفه‌ایدامنهوسیعیپیداکردهچراکهبرحسبتنوعحرف، گسترشیافتهوحوزه‌‌‌‌‌های مختلفشغلیوصنفیرادربرگرفتهاست، همچنیندراینزمینهدورهیافتسنتیوجدیدبوجودآمدهاست، رهیافتسنتیبهمسئولیتاخلاقیافراددرمشاغلوحرف می‌پردازدورهیافتجدیدکهنسبتبهاخلاقحرفه‌ایرویکرداستراتژیکوسیستمیدارد.^۶۱

 باتوجهبهتوضیحاتفوق، اگراخلاقحرفه‌ایرانوعیازاخلاقکاربردیوبهمعنایمجموعه‌ای ازمعیارهایاخلاقیبراییکحوزهکاریبدانیماخلاقحرفه‌ایدررسانهیکیازانواعاخلاق‌‌‌‌‌های کاربردیو از جمله مهم‌ترین آنها محسوب می‌شود چرا که رسانه‌ها از جمله تأثیرگذارترینبازیگراندرعرصهفرهنگواجتماعبهشمارمی‌روند.

ونکتهآخراینکه، آنچهدرایناثر، ذیل عنوان «اخلاق حرفه‌ای در رسانه از منظرقرآنکریم» موردبررسیقرارمی‌گیردوارائهمی‌شود، ازآنجهتکهمبانیاخلاقراازآموزه‌‌‌‌‌های آسمانی موجود در کلام وحی اخذ می‌کند از نوع اخلاق هنجاری وفرا طبیعت گرایانه محسوب می‌شود و از آن حیث که به کاربرد اخلاق در یک حوزه کاری و شغلی می‌پردازد از نوع اخلاق کاربردی، شاخه حرفه‌ای به شمار می‌رود.

فصلاول:مقدمه1

فصلدوم:چیستیاخلاقواخلاقحرفه‌ای. 1

معنیلغویواصطلاحیواژهاخلاق. 1

دیدگاههایمختلفدربارهاخلاق. 1

اخلاق حرفه‌ای.. 1

فصلسوم:اصولکلیآموزه‌هایاخلاقیقرآنکریمError! Bookmark not defined.

الف - حقمحوریوعدالتگرایی. 1

ب - نیکوکاریوشایستهکرداری.. 1

ج - داناییمحوریوخردورزی.. 1

فصلچهارم:آموزه‌هایاخلاقحرفه‌ایدررسانهازمنظرقرآنError! Bookmark not defined.

فصلپنجم:جمعبندی. Error! Bookmark not defined.

منبع و ارجاعات

همان‌طور که در فصل نخست اشاره شد در این تحقیقباهدفشناختتوصیه‌‌‌‌‌های اخلاقیقرآنکریم، تمامآیاتاینمنبعآسمانیموردمطالعهقرارگرفتهوآیاتیکهبهنظررسیدهدربردارندهآموزهاخلاقیبرایرسانهاستانتخاب، بابهرهگیریازترجمه‌ها، تفاسیر، فرهنگنامه‌ها ومتوندینیموردبررسیوتحلیلقرارگرفتهوازآنهااستنتاجاتیبدستآمدهاست، نتایجحاصلازاینفرآیند، ذیلسهعنوانکلیقابلتقسیموارائهاست، اینسهعنوانکهشایدبتوانآنهارامفاهیمواصولاساسیآموزه‌‌‌‌‌های اخلاقیقرآندانست، عبارتنداز:

الف - آموزه‌هایی کهحقمحوریوعدالتگراییراموردتوصیهقرارمی‌دهند.

ب - آموزه‌هایی کهنیکوکاریوشایستهکرداریراموردتوصیهقرارمی‌دهند.

ج - آموزه‌هایی کهداناییمحوریوخردورزیراموردتوصیهقرارمیدهند.

دراینفصلهریکازاصولسهگانهمذکور، به‌صورت جداگانه تبیینوآموزه‌‌‌‌‌های اخلاقی که ذیل آنها قرار می‌گیرد ارائه می‌شود:

الف - حقمحوریوعدالتگرایی

-«... خداوندحقاست...» حج: ۶/ لقمان: ۳۰

- «بدرستیکهخداحتیذره‌ای ستمنمی‌کند...» نساء: ۴۰

-«اوستکهآسمان‌ها وزمینرابحقآفرید...» انعام: ۷۳

-«...خدا به حق هدایت می‌کند...» یونس:۳۵

-«اوکسیاستکهرسولشراباهدایتوآیینحقفرستاد...» توبه:۳۳

-«خداوندکسیاستکهکتابووسیلهسنجشرابهحقنازلکرد...» شورا:۱۷

-«...بهیقینباطلنابودشدنیاست.» اسراء:۸۱

-«...خداوندحرامکردهاستگناهوستمبهناحقرا...» اعراف:۳۳

- «بدرستیکهخداوندبهعدلفرمانمی‌دهد...» نحل:۹۰

-«بگوپروردگارمنبهعدلفرماندادهاست...» اعراف: ۲۹

-«بدرستیکهآدمیدرخسراناست، مگرانهاکهایمانآوردندوکارهایشایستهکردندویکدیگررابهحقسفارشکردند...» العصر:۲ و۳

-«و از آنها که آفریدیم گروهی به حق هدایت می‌کنند و به حق اجرای عدالت می‌کنند.» اعراف:۱۸۱

درقرآنکریمآیاتزیادیدربارهدومفهومحقوعدلوجوددارد^۶۲ کهتعدادی از آنها در سطور فوق ملاحظه می‌شود، براساسآیاتمذکور، خداوندحقاست، هستیرامبتنیبرحقآفریدهاست، بهحقهدایت می‌کند، آیینی کهفرستادهمبتنیبرحقاست، بهعدلفرمانمی‌دهد، بهکسیستمنمی‌کندوستمکردنراحرامکردهاست، همچنین از آیات فوق برداشت می‌شود که سعادت بشردرپیرویازحقوعدالتاست، چنانچهانسانرویکردورفتارخودرامبتنیبرحقوعدلودرپرهیزازستمقراردهد، درهماهنگیوهمسوییباحقیقتحاکمبرجهانهستیبهجاودانگیمیرسدواگردرورطهباطل‌وتعارضباحقیقتقرارگیرددچارخسرانونابودیمی‌شود زیرا کهباطلفناپذیراست.

اماحقچیست؟وعدلکداماست؟حقدرلغتبهدرستوثابتیکهانکارآنروانباشدگفتهمی‌شود^۶۳ ودرباره معنای اصطلاحی آن گفته شده که اگر بر ذات چیزی اطلاق شود منظورآن است که آن ذات به خودی خود موجودی حقیقی است و مصداق حقیقی آن، ذاتباری تعالی است؛ چرا که، زوالوعدمدروی راه ندارد.^۶۴

همچنینصاحبنظرانمعتقدندبهطورکلی حق، شاملهمهخیراتوآنچهانجامدادنشلازماستمی‌شود؛^۶۵ و همه خیراتازتوحیدخداوندواطاعتاوگرفتهتاتبعیتازرسولانالهی و نیززهددردنیاورغبتدرآخرتازمصادیقآنبهحسابمی‌آید.^۶۶

درباره اهمیت مفهوم حقگفتهشدهاستهرقدرهرعملمشتملبرحقباشدبههماناندازهاعتباروارزشداردودارای ثقل است، درقیامتنیزاعمالبا «حق» سنجیده می‌شود و وزن هر عملی به مقدارحقی است که در آن است.^۶۷

و «عدل» در لغت به معناى «میانه‌روى» واجتنابازافراطوتفریطاست.^۶۸درباره جایگاه عدل وعدالتدرکلاموحیگفتهشدهاستعدلآنجا که به توحید یا معاد مربوط می‌شودنوعی «جهان‎بینی» استکهبهنگرشانسانبههستیوآفرینششکلخاصیمی‎دهد، آنجا که به نبوت و تشریع و قانون مربوط می‌شود یک «مقیاس» و «معیار» قانون‎شناسیاست، آنجا که به امامت و رهبری مربوط می‌شود یک «شایستگی» است، آنجاکهپایاخلاقبهمیانمی‎آیدآرمانیانسانیاستو آنجا که به اجتماع کشیده می‌شود یک «مسئوولیت» است.^۶۹

درزمینهاهمیتعدالتاجتماعیازمنظرقرآنکریمنیزهمینبسکهدراینکتابآسمانی، عدالتاجتماعییکیازهدفهایبعثتانبیاءبرشمردهشدهاست.^۷۰

همچنین، عدل از دیدگاه حضرت علی (ع) جوهرایمان، بالاترینموهبتوبهترینفضایل، قویتریناساسوبنیانهستیوزندگی، بهترینسیستمبرایحاکمیتوفرمانرواییومفیدبهحالعموممردماست.^۷۱

باتوجهبهتاکیداتفراوانونکاتاساسیومبناییکهدرآیاتقرآنو متون تفسیری و دینی درباره دو موضوع حق و عدل مشاهده می‌شود شاید بتوان گفت «حقمحوریوعدالتگرایی» ازمبناییترینوکلیدیترینمفاهیمکلاموحیبهشمارمی‌رودوبههمیندلیلدراینپژوهشبعنوانیکیازسهاصلاساسیآموزه‌‌‌‌‌های اخلاقیقرآندرنظرگرفتهشدهاست.